Aşe teyze ah ah ah gene kim kizdirdi seni… bak tansiyonun hiperdi süper olmuşya…canim tatlim bitanem balim benim..hanimişte hanimiş o yanaklari sıkıcam..gel buraya güzelim ,gel sana sarilcam.. öpck öpck .özlettin kendini kiz… kontrole gelmedin geçen ay… -gelemedim çoçcağim… abdiraman aben ni u gız heray dokduramı gedilir geçmişini şeederin senin deyo… dün gece geline gızıvedimidi.. 28 e 18 cıkmiş tansiyon… demekki 3 tansiyon ilaci yetmiyor sana aşe teyze… evde heryan ilaç garaç dolduya süloman oğlum… neccez gari tosunum tosarağım… 3 tane daha yazdim canim balim hayatimin anlami… beni bu tansiyon değil emme, senin bu ilgin öldürecek süloman… yavrum güzelim ilaclarla degil zaten ilgiyle biz hastalari iyileştiriyoruz… bilgiyle hiç degil…. Senin dilin ilaç be guzum… Yavrum… sarilcam bende sarilcam…8 şiddetinde öpcem… hadi kendine iyi bak geç kalma gelecek ay…. damam sende kendine iyi bak sülo… şşt beri bak baken… ulan oğlum geçen duydum hipertansiyon bozulmuş disbiyosiz ile endotoksine maruz kalmasi sonucu damar ici endotel oksidasyonu ve akabinde endotel disfonksiyonu zemininde oluşuyor… dolayisiyla hipertansiyon tedavisinde hastanin ilaclardan öncelikle daima ama daima ama daima magnezyum ve potasyum yönünden desteklenmesi duşunülmelidir diye bi yazi okuvedime ben , Aşe teyzeciğim korkutma beni..senin içine cin kaçmiş… gizdirma beni süloman, teyzecini ebecini şeettirme…. Uzun girişleri müzikte introlari seviyorum…arabeskte sazlarin girizgahlarini .o sirada sanatcinin salina salina etegini cekmesini ,önden gayet mutaaasip arkasini dönünce sirt kaslarini bizimle cesurca paylaşimini..bu sırt şaşirtişina aldirmadan mikrofonun kablosunu çekiştirmesini…heavy metalde elekto gitarin başlangicini…. başliyorum parçaya….. düşünce ve bilim denizinde yüzeyden derine tüpsüz dalişlar turlarimizda bugün niagara şelalesinin tepe noktasindan aşagiya dogru dalicaz.. düşen suya dalicaz.. bu sert düşüşten engin denizlere dogru yüzücez… seviyorum sacmalamayi yaw… niagara şelalesinde atliyoruz hooop……
Ne abi bu tansiyon Senin ciyer dalak beyin kas göz herbir yakanda hücre varya… hucrelerin ihtiyaclari besin oksijen var…. beyindeki çok bilmişlerin..neyi nasil yapicagini söyleyen hormon adindaki elcileri… hücreden cikan egzoz gazini külü atmak icin kan yolluyon geri topluyon.. bazen hacamatçi sülükçü kizilayci bazen suratina yedigin yumruk neticesi yada bagirsaklarindaki hirsiz keratalara kaptirdiklarini sayma..olup olup gidersin…. mesela yemek yedin ezecen ögütecen . Bagirsak damari genisler kani ceker..beyin bu bana yetmiyor voyyn der uykusu gelir kepengi indirir.. evlendin elektirik parasi çok gelmesin diye habire isigi kapatiyon.. neyse..bazen arkandan kopek kosar bacak damarin genişler… kalpta hizlanir… damar ihtiyac halinde genişlemez genişleyemezse..kalp daha hizli basmazsa, kabadan 2 lokma birakirsin karabaşa.. damar genişleyecek.. kalp hizlanacak. Gerekiyorsa… lastik gibi yani.. Ama sen bakmadin kendine .yapma etme dedik..dinlemedin… götürdün şekerli paketli boyali ilacli seyleri.sigara…. bagirsaklar elek gibi gelen gecti damarlara neidiü belli olmayan şeyler..damarlari zedeledi… nebdeleşti kireçledi oralar… ateroskleroz diyolarya hani damar sertliği diyolar yani… elastik plastik olmasi gerekirken inşaat borusu gibi olduda sen genede insülini çakip somun ekmeginin içine toz şekeri döküp etrafina yufka sariyonya….
Damar ici kireçli… vücut stresten dolayi Sürekli “hayatim tehlikede” mesaji algiliyor..ödemeler trafik gece işiklari şeker düşmeleri… kalp tük tük atiyor damar genişleyemedikce geriliyor… acilin kapisindan az önceki aşe teyze gibi giriverdin…. tansiyon firladi diye… 1. Vucut sempatik sistem baskinligi ile adrenalin etkisiyle senin hayati tehliken varmişta kurtarmaya çalisiyor.. 2.damar içi bitik 3. Kanin gittigi yerler yeterli kan (besin oksicen) alamiyor… hucrenin icine besinler giremiyor..miden doyuyorda hücreler aç.. hamur bitti nerde kaldi bu un lan diye ciragi yolluyor..ustam ebenizi diyor cirak.. basiyor kalp son hiz.. damar gerildi gerim gerim… O anda “5 dk otur bi rahatla ölceriz teyze tansiyonunu de bakem yiyorsa… aninda ölçüyoruz acil yazisin altinda…. zaten gelin sinirlendirmiş.hizli adimlarla gelen teyzenin bu halinde tansiyon ölçmek, halterci 200 kiloyu kaldirirken son 10 cmi kaldiracak, ikinirken yapcam diye..ohalde tansiyon aletinin manşonunu takip ölçmek demekle ayni…. Ama teyzeyi oturtup tansiyonunu ölçerken noldu nasil oldu sorunca ,az önceki halterci teyze öyle bir sessizliğe hatta nefessizliğe bürünürki evrenin dönüş hizini yavaşlatabilen bir yoga gurusuna döner… cok ender canlilarda görülen bir özellikle,60 yilda besleyip büyüttügü tansiyonunu o 10 sn de düşürür..
Dogum gününde sony marka tansiyon aleti almişlarda.ama gene bak güvenememiş.. yüksek ölçüyormuş ahlaksiz…. koca kadini buraya kadar yormuş… hemen gitme teyze senin gibi bir yoga gurusunu o evdeki gelin gurusu seni ne hale getirdi böyle . anlasin hatasini zilli… 3 beyazdan uzak duruyosun…. sarimsagi eksik etme limonlu suyunu iç ,tokadi bas geline kop gel bize… Tuz şeker un..bu 3 silahşörler suclular … limon batman sarimsak red kid …. Bakin arkadaşlar erken yaş tansiyonu ve dirençli yuksek tansiyonda … amanda böbrek damari daraldida böbrek hücresindeki firin ustasi kizdi… bas lan kani yetmiyormu bize dedi…tibbi adi renal arter stenozu.. böbrek üstü bezinde feokreostoma diye bi tumor ciktida biboyna adrenalinmi uretiyo.yok kuşşing yokk toşşing hastaligimi .KAH hastaligimi bakildi..hicbişicik cikmadi…. zaten hepsini toplasan tansiyon hastalarinin %10 etmez….. gerikalan %90 tansiyon hastasi ne etcek…..tatatam ilaclar…. 1ilac olmadi 2.olmadi 3..arabada 5 evde 15…
Bu ne gayri ciddi laflar diye düsündüysen mezun oldugum universitenin kurucusuna verilen 2 antihipertansif ilaca bir bloker daha eklenince 2 blok ile tansiyon düşürülecekmiş.ama bloklar kalbi bloklanip adamcagazin kalbi durup kurdugu universitenin acile aceleyle getirivermişler… Ilaclar..aman damar kasilmasin..yok kanin suyunu sıkalim idrar olsun..sabaha kadar işedur… efendim böbrege söyle su tutmasin acsin barajin kapaklarini…. Bak agam sen cikmiş tansiyonu nasil düşürelim derdindesin… o benim sorunum acilde..ben hallederim kardo…daha henüz acilin üstüne “takdir Allahindir sual olunmaz” yazdirmadimki…. yoksa sen 500 kaat aldigin ordinaryus profosor tabelanin üstünden “tedbir takdiri bozar ” yazisini söktürdünmü…? Beni hatirladinmi süloman…. hani o zavalli berduş ögrencicikken ben aterosklerozu anlat dediginde…”ateroskleroz hakkinda hatirladiğim tek şey abdominal aortayi tutarsa hastada empotans olur” deyince sövdüm sandinda.beni birakmiştinya sinavdan… şimdide ben seni birakiyorum tansiyon hastalarina 3 lü antihipertansif ilaclar yazdigin için…diyeceksin ben rezidance ofisi olan bir profosörüm… sense zavalli bir acil krofosörü… ama ben yörüğüm merakliyim hani..ararim sorarim seni heryerde isssiz gecelerde nerde NEDEN tansiyon cikiyor…… NEDENİ NE diye.. sorarim baboş… …
Tansiyon= kan basinci konusunda ana düzenleyici bu damarin ic yuzeyindeki endotel hucresi…hani o en uctaki parmak göz vs degilde damarin iç yüzeyindeki endotel hucre beslenmesi bozulunca… fonksiyon görmesini engelleyen maddeler ..akabinde enflamasyon…normal işleyiş icin gerekli maddelerin aktiflesme sistemlerinin yapisal eksik calişmasi.(bu uygun aktif maddeler verilerek toparlanabilir)
Hani eskiden bi reklam vardi aganigi naganigi diye… şimdilerde karadeniz findik ureticisi babanigi ananingi diyorya Findik..arginine var icinde. Damari genisletcek..yeni evli cifte elektirik parasimi koyar.. gencler aşkami doyar.. bu arginine damar ic yuzeyinde sitruline döner.. sitrulin ne biliyonmu… karpuz dişta yeşilden ic kirmiziya geciş yaparken beyaz yer varya.. hani karpuzcu amca kelek karpuz verdi diye kizdin .oysa o senin tansiyonundan aşk hayatina kadar pozitif bir katki yapmak istemişti.. hatta karpuzun kabugunu eşşek yer dedin..eşşek o kabukla konu dagiliyor..bana inanmazsiniz osman muftununoglu siz karpuzun neresini yiyorsunuz diye bir yazisi vardir.. Eksik arginin aliminda tansiyon artar…. Mizikcilik etmeyin hemen..basit.. damar icinde findik karpuza dönüyor deyin geçin.. bu cevrimiyapan ne.. eNOS diye bi enzim.. bu dönüşmede NO diye bir maddede oluşuyor..işte bu damari genişleten en önemli madde.. nitrik oksit NO yani.. artis arabasinda Nos takinca cufft diye gidiyor…arabanin bile damarlarini aciyor.. hani bazilarinda yapisalsa tansiyon yuksekligi..bu dönüşümü saglayan enzim eNOS ya bunun bi yardimcisi var BH4 diye..iste bu yetersiz… fabrika ayarlarinda bozukluk var ..findiği karpuza ceviren usta eNOS ENES olsun yardimci ciragi BH4 de Bahri.. bahri tembelse.. bunu calişkanlaştiricak bi madde var metil folik asit(folik asitin aktif hali) sebzeyi yedin folik asiti aldin vucuda..iş yapabilmesi icin aktif hali.yani.metil folik asit olmasi gerekiyor.. onu aktifleme sistemine metilasyon deniyor bu sistem toplumun %30 da iyi calismiyor…her usta her cirak birmi.. ordan metil folik asit gelmezse bahri iyi calismiyor .o calismazsa ustasi ENES damar genisletici NO degil damar sertligi tansiyon kalp krizi ve inme yapici ADMA diye bir madde oluşturuyor..
50 milyon yillik mideyi korumak doğanin aklina gelmedide sen mide koruyucu kullandinya LAN-SOR diye..ADMA yi arttiriyor..adamlar vermiş adini lansorsana diye..sen sormuyorsan onlar ne yapsin… famodinde bu ADMA arttrma ozelligi yokmuş..ama eski banàl bir ilac gülerler admaya adamaya… famodinmiş 80 lerdemi yaşiyoruz bu ne… Aslinda bahri ciragina BH4 . her yenidoganda topuk testleriyle gerizekalilik olmasin fenilketanüri hastaliginda kiyisindan geçiliyor… bu NO nitrik oksit önemli abi… Eski zamanlarda fayzir evsiz fakir insanlari toplamiş parasini verip geliştirdigi tansiyon inacini denetiyor… dizmiş milleti hemsire tansiyon ölçerken.. tansiyon düşmüşte düşmesine başka şeyler kalkmiş… noluyor lan size benim hemşireme ard niyet beslersiniz ha deyip kizilcik sopasiyla dövmüşler evsizleri fakirleri. bakmişlar hepsi böyle..1.3.5 deneme sürekli ayni..70 yaşinda sisman amcalar yunan tanrisi zeusa dönüyor… fayzirin doctoru..evrekaaaaa diyerek suyun kaldirma etkisi degil ama NO sayesinde tansiyon ilacinin yan etkisi ile yeni keşiflerini kutlamişlar…
Tesadüfler yokmu tesadüfler… Vucudun stress algiladigi her durumda..is trafik ekonomi gece isigi..seker düşmesi.. magnezyum cok kullanilir ve seviyesi düşer… hani aşe teyze tansiyonu yuksek olanlara oncelikle daima ama daima magnezyum ve potasyum yönünden desteklenmeli diye okuduyduya…iste o damar ic yuzu endotel hucresi ve digerleri magnezyum ve potasyumla desteklenince tansiyon daha kabul edilebilir seviyelere inebiliyor… magnezyum ve potasyum ne biliyormusunuz.. bunlar kanda degil hücrelerin icinde yani mutfaklarda herseyi hamaratca yapip düzelten becerikli ev hanimi magnezyum.. kumasida potasyum..ikiciği anlasip herseyi yoluna sokuyor… e yoruluyorlar tabi… sodyum o kim tuz yani.. işte o evin erkegi.. damarda geziyor yolda sokakta kahvede yani… e eve yardimcilar alsa fenami.. magnezyum eksikligi salgini var gunumuzde..potasyumu ilac gibi almak yerine sebze meyva olarak almak gerekir…hani sakın ha tuz yemeyin tuzu kestik.kaya tuzu himalaya tuzu maya tuzu..tuz tuzdur aga..erkek erkektir.. lazimdir ama fazlasi sorun olur… erkeksizde hayat yurumeyecegine göre.. önemli olan tuzu kesmek degil..evdeki potasyumcagaz varya onu desteklemek… tuz kisitlamasi degil..sodyum potasyum DENGESİ önemli olan… potasyum dedide hoca deyip potasyum ilaclari icecez amanda aman demeyin.. yüksek potasyum artişi ilaclarla ekg de T dalgasini üzerine oturulamayacak kadar sivrileştirir.. sonra düzlesir..hayatta düzlesir..sebze meyve ok?..
Daha yemegin tadina bakmadan tuz atan babacanlarin hücrelerinde evdeki yengeler kapiyi açmadigindan.. stress oldugundan sodyum ihtiyaci var gibi hisseder… önemli bir sağlik sorununun kendisine dogru kabardiginin ilk ipuçlaridir. magnezyumda gidalar ve desteklerinden faydalanabilir..onun fazlaliginda ishal olur en fazla..duşuk riski olan gebeye magnezyum verilir..rahim kasilmasin gevsesinde gebelik sürsün diye.. Tansiyon basinçli gelen kan ya.. suluyonya hücreler bahceni… e bahcede hassas cicekler var.. bastin tazzikli suyu .sökmezmi orkidenin papatyanin kökünü..gözün böbregin kökünü… NO . d vit ile artiyor.. d vit renin anjiotensin sistemini susturup su tutmayi engelliyor..acillerdeki dil alti tasiyon ilaci gibi etki ediyor.. d vit 60 seviyerlerine cikartin.. Fruktoz…. bu şeker cok tatli.. kanda glikozdan 10 kat daha zararli…şekeri bir an önce kandan uzaklastiran inisülin bunu taniyamiyor… günlük 15 gr üstü karaciyerde yağa donüsüyor.. gerisi trigliserit oluyor.. resmen meyva agaci demişki “sen beni bu toplama kampina soktun budaydi ilacti etmedigin işkence kalmadi… öyle olmaz böyle olur… Çocuklar.. tuz kisitlamasindan daha onemli sodyum potasyum dengesi dedik… Magnezyum destegi Arjinin alimi arttirmak. Damar ic yüzeyi endotel hucresi bozulmasi Stress algisini yönetmek Potasyum besinleri Avacado..ispanak.yeşil kabuklu kabak. Nar muz. Pazi. Alaskada oltayla yakalanmiş vahşi somon baliği.şaka…dogal olsun… arjinin yuksek gidalar.. findik.hindi tavuk kabak cekirdegi mercime ceviz. Magnezyum icin kabak cekirdegi.bitter cukulata. Badem.ciğ. NO arttiran kirmizi pancar ispanak güneşlenmek Tansiyon yuksekligi omega 3 azaltiyor… balik yada takviye.. Coenzim Q10 destegi… bunu biz doktorlar söyleyince bi zarari olurmu diye soruluyorda 5 tl lik sampuan icine Q10 koyduk deyince sattiriyor kendini bunu bi anlayamadim.. Tansiyon firlayinca..sarimsak yutmak..limon suyu icmek hatta burnu kanatip gelmek gibi çözümler deneniyor… limonu sarimsagi yiyin her.zaman faydali ..yürüyüş egzersiz.. rahatlama teknikleri… alkolü kahveyi azaltmak yavasca kilo vermek gibi ilimli sakin çözümler önerip 60 yilda bozulmuş sistemi 3 ilacla 2 günde düzelteceginizi sanmak, disarda bulduğun süslü pampişik hanimla bu işler hallolur zannetmek ,evdeki hanimlara ayip olur…. sağliği geri kazanirken hassas yavaş sevimli bir yolla ilerlemek gerekir…
Bitmek tükenmek bilmez sevgimle Olursa olur suyu olmazsa karpuz kapuğu diyerek Bugünkü niagara viagara şelalesinden başlayan düsunce ve bilim denizine olan yolculugumuz bitti. Arzular şelalesinde sular seller gibi akmaniz dileğimle Hoşçakalin…. . .Not..tansiyon konusunda enes bahrili anlatmaya calistigim metilasyon,Na/K dengesi ve diger teknik konulardaki bilgileri eşsiz eseri fonksiyonel tip kitabiyla bizlere sunan değerli hocam Mustafa Atasoy’a teşekkür ederim..
Dr. Yunus Uçarcı / ANTALYA